درمیان نامهای این آسمانخراشها خبری از برجهای جهان غرب نیست! چراکه غرب، سالهاست عطش خود را در سرکشیهای معمارانه سیراب کرده است. تجربه ابتدایی غرب در ساخت آسمانخراش، به قریب 150 سال پیش آمریکا برمیگردد و اتفاقی که عامل شکلگیری مکتب معماری شیکاگو شد.
شهر بزرگ شیکاگو آمریکا، در سال 1871 در آتش سوخت و معماران و مهندسان جوان سازه، بر ویرانههای شهر، بنیان سبک و سیاقی از معماری مدرن را شکل دادند که بعدها "مکتب شیکاگو" نام گرفت و اصول و قواعد آن، به عنوان منشور معماری مدرن، مورد توجه قرار گرفت.
تا سال 1889 ستون یادبود واشنگتن به عنوان بلندترین سازه جهان شناخته میشد اما در این سال برج ایفل جانشین آن شد.
برج ایفل که طراح آن مهندس ایفل بود، در سال 1889برای نمایشگاه جهانی و به مناسبت صدمین سالگرد انقلاب فرانسه ساخته شد و در واقع نماد خاری بود که در آن نمایشگاه به چشم همه دنیا فرو می رود. اما پس از اتمام نمایشگاه، بخاطر زیبایی مهندسی آن، از تخریب ایفل صرفنظر کردند و به نشانه شهری پاریس و حتی فرانسه بدل شد. این برج به مدت 41 سال تا زمان بهره برداری از ساختمان کرایسلر در نیویورک در سال 1930، به عنوان بلندترین برج جهان شناخته میشد.
البته برج ایفل صرفا یک المان نمایشی و بدون کاربری است و اما مهمترین جهش در زمینه آسـمانخراشها را برج کرایسلر ایجاد کرد. در سال 1928 والتر کرایسلر از معمارش وان آلن خواست برای او بلندترین ساختمان جهان را طراحی نماید. بنابراین برج کرایسلر در سال 1930 با 77 طبقه و 319 متر ارتفاع، مرتفعترین سازه ساخت دست بشر آن دوران یعنی برج ایفل را هم پشت سر گذاشت.
سرمستی والتر کرایسلر از داشتن بلندترین ساختمان جهان دیری نپایید ودر اواخر سال 1929 کمپانی امپایر استیتEmpire State با تصمیم به ساخت آسمانخراشی به همین نام، رقیب را از میدان به در کرد. این بنای 102 طبقهای 381 متری در اوج دوران رکود اقتصادی تا مدتها چشم همگان را خیره کرد و تا کنون بیش از 117 میلیون بازدیدکننده از آن دیدن کردهاند. بر بالای ساختمان برج، آنتنهای تلویزیونی و مخابراتی نصب گردیده که ارتفاع برج را به 442 متر میرساند. البته هزینه سرسامآور امپایر استیت به حدی بود که تا 40 سال بعد هیچکس جرأت نکرد رکورد این ساختمان بلند را بزند.
با ارایه تئوری سازههای لولهای در اواسط دههی 60، ساختمانهای غولآسایی چون برجهای دوقلو مرکز تجارت جهانی (411 متر) و برج سیرز (442 متر) در اوایل دههی 70 سر از آسمانها در آوردند. پس از آن بلندترینها به مرور به مشرق زمین منتقل شد و برجهای دوقلوی پتروناس در پایتخت مالزی با 452 متر ارتفاع، رکورد بلندترین ساختمان اداری جهان را در دست گرفت.
بلندتر و بلندتر، سریعتر و سریعتر، برجها بر روی هم ساخته شد تا غرور غرب مدرن، فروکش کند و فخر دانش مهندسی خود را به جهان بفروشد. اما غرب که مرد روزهای برج و آسمانخراش بود، سالهاست که دیگر سیراب از برج و پل و اتوبان و بلندترینها و بزرگترینها و بیشترینها؛ به دنبال مأمنی است که در آن قدری بیاساید و در توبه ای تاریخی، به یک طبقهسازی، در شهرکسازیهای خود روی آورده است. اما چه کنیم که عطش آن همچنان در مشرق زمین باقیست و مسابقهی "بلندترینها" روز به روز رونق میگیرد. تا جایی که به گواه نمودار زیر، دیگر نامی و نشانی از آسمانخراشهای غربی، در میانه نیست!
- ۰۰/۱۱/۰۹