گودبرداری بخش مهمی از هر نوع عملیات ساخت و ساز است. در این فرایند ابزارها و روش‌های مختلفی برای ایجاد گودی مورد نظر، که پایه ساختمان در آن ساخته می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. مراحل کار شامل پیمایش زمین، فهمیدن خط مرکزی و ترسیمات گودبرداری، منتقل کردن نقشه روی زمین، برداشتن خاک و بیرون ریختن خاک اضافه می‌شود.
همچنین برای این کار باید بررسی‌های کیفی مثل بررسی سطح سختی خاک، و نشانه زدن نقاط ارجاع انجام شود. این عمل، فرایند جابجا کردن خاک، سنگ یا مواد دیگر با استفاده از ابزار و تجهیزات است. در این فرایند مواردی مثل حفره‌کشی، دیوارهای حائل، تونل‌کشی و عملیات زیر زمینی انجام می‌شود. گودبرداری اولین فعالیتی است که در یک پروژه ساختمانی انجام می‌شود.
به فرایند برداشت خاک، سنگ، و مواد طبیعی دیگر و ایجاد یک گودی گفته می‌شود که پروژه ساختمانی در آن انجام می‌شود. فرقی ندارد قصد احداث چه پروژه‌ای داشته باشید. چه یک ساختمان تجاری یا مسکونی باشد، چه راه، پل، یا نصب لوله‌ها و خطوط زیرزمینی دیگر، زمین باید مورد بررسی و آماده سازی قرار بگیرد. تا اطمینان به وجود بیاید که پی محکمی برای ساختمان ایجاد می‌شود. گودبرداری بخشی مهم از هر پروژه ساختمانی است.
در این فرایند از ابزارها و روش‌های مختلفی برای برداشتن خاک، سنگ، و مواد دیگر استفاده می‌شود. هدف از این فرایند آماده سازی محدوده برای انجام عملیات ساخت و ساز است. شرکت‌های مختلف ساختمانی و پیمانکاران مختلف از روش‌های متفاوتی برای این کار استفاده می‌کنند. روش کار بستگی زیادی به مواد مورد استفاده و هدف پروژه دارد.
فرایند گودبرداری با نمونه برداری و بررسی کیفیت خاک محدوده پروژه ساختمانی شروع می‌شود. سپس طراحی خطوط مرکزی یا چارچوب کلی ساختمان روی زمین انجام می‌شود. سپس طراحی آن انجام می‌شود که در آن طول، عرض، و عمق گودبرداری مشخص می‌شود. سپس حداکثر چهار نقطه و حداقل دو نقطه از خاک برای بررسی سطح مورد انتخاب قرار می‌گیرد. بعد با استفاده از پودر گچ خطوط روی زمین کشیده می‌شود. در اینجا با توجه به طراحی و نقاط مورد بررسی، عمق گودبرداری مشخص می‌شود. بعد گودبرداری با استفاده از ماشین‌آلات یا به صورت دستی انجام می‌شود.
سپس خاک اضافی برداشته می‌شود. فاصله حداقل یک متر از خاک‌های برداشته با گودی لازم است. چرا که در صورت بارش باران امکان بازگشت خاک به محدوده وجود دارد. سپس طراحی محدوده مطابق با نقشه انجام می‌شود. در صورتی که خاک اطراف سست باشد باید از ابزارهای مناسب جهت نگهداری خاک سست استفاده شود. سپس ساخت چاه فاضلاب یا تونل‌های به هم پیوسته اگر لازم باشد انجام می‌شود. در نهایت اطراف ساختمان برای رعایت ایمنی باید بسته شود.
کارهای اصلی و عمده که باید قبل، در حین، و بعد از این عملیات انجام شوند شامل موارد زیر می‌شود:
- مشخص کردن گوشه‌ها و نقاط معیار
- پیمایش سطح خاک
- گودبرداری تا رسیدن به عمق مورد نظر
- تقویت خاک سست
- مشخص کردن محدوده نهایی
- ساخت چاه یا تاسیسات زیر زمینی در صورت لزوم
- مشخص کردن حدود ساختمان
- ساخت دیوار حائل و سازه نگهبان
قدم اول و آغازین پاک کردن زمین و سطحی که قرار است گودبرداری شود از بوته‌ها، گیاهان و علف‌ها است. سپس فرایند طراحی شروع می‌شود. در این فرایند خطوط گودبرداری و خط مرکزی آن، قبل از عملیات روی خاک کشیده می‌شود. سپس با توجه به این طراحی و نقاط معیاری که مشخص می‌شود، عملیات انجام می‌شود. بسته به اندازه و نوع پروژه ممکن است عملیات به صورت دستی و یا با استفاده از ماشین آلات انجام شود. در این مرحله خاک برداشته شده یا از کارگاه خارج شده و یا اطراف گود باقی می‌ماند. سپس محدوده مطابق طراحی پوشانده می‌شود.
در اینجا مهندسان تخمین می‌زنند که خاکی که به دست آمده می‌تواند در چه مواردی استفاده شود. در صورتی که چنین کاربردی برای خاک پیدا شد باید در جایی نگهداری شود که مانع انجام راحت فعالیت‌های ساختمانی دیگر نشود. موادی که مورد نیاز نیستند باید به سرعت از محل دور و در جایی دفع شوند.
بررسی‌های کیفی برای گودبرداری
بررسی‌های کیفی که در این فرایند باید انجام شوند شامل موارد زیر می‌شود:
- ثبت سطح خاک اولیه و بررسی اندازه نهایی
- کنار گذاشتن موادی که برای پر کردن در ساختمان مناسب نیستند
- انبار کردن مواد مناسب برای پر کردن، تا دوباره کاری ایجاد نشود
- تایید طبقه‌بندی خاک از طرف مقامات اجرایی
- پوشاندن کف و جداره‌های گودبرداری با توجه خط مرکزی
- معیارهای ایمنی ضروری
- ۰۰/۱۱/۱۲