کاربرد چوب در صنعت ساختمان‌سازی

چوب یا بطور کلی درخت، یکی از کارآمدترین و مفیدترین مصالحی است که در دسترس بشر قرار دارد. شاید به جرأت بتوان گفت اگر چوب را از زندگی بشر حذف می‌کردند، به طور قطع بسیاری از علوم نمی‌توانستند تا به این حد به درجه کمال برسند؛ زیرا هر شاخه از دانش بشری به گونه‌ای به چوب و فرآورده‌های جانبی آن وابسته است مانند: صنایع ساختمان - کاغذسازی - داروسازی (ساختن الکل) - مجسمه سازی - قالب‌سازی - ریخته گری - صنایع اتومبیل - لوازم خانگی - کشتی سازی - صنایع هواپیماسازی - صنایع بسته‌بندی - سازهای موسیقی و غیره. به طور خلاصه در هر رشته از صنعت، چوب به صورتی نقش فعال دارد. ولی در این متن فقط چوب و موارد استفاده از آن در ساختمان مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

* انواع چوب هایی که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند

مهندسین ساختمان، چوب را فقط از نظر مصرف آن در صنعت ساختمان‌سازی مورد مطالعه قرار میدهند. چوب‌هایی که در ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند به دو دسته تقسیم میشوند: سوزنی‌برگ‌ و پهن‌برگ. درختان سوزنی‌برگ مانند: سرو - کاج - سرخدار - نراد و درختان پهن‌برگ مانند: بلوط، اقاقیا، افرا، ممرز، توسکا، راش، چنار، صنوبر و بید.

* تفاوت‌های درختان سوزنی‌برگ و پهن‌برگ

از دیدهای مختلف این دو دسته دارای تفاوتهای گوناگون هستند. مثلاً از نظر یک جنگل‌دار، طریقه تکثیر، تعداد گونه‌های هر دسته (از سوزنی‌برگان در حدود ۵۰۰ گونه باقی مانده ولی از پهن‌برگان بیش از ۵۰۰۰ گونه شناخته شده است)، محل تکثیر، از نظر آب و هوا، شکل هندسی درخت و شاخه‌های آن، سرعت رویش و غیره. ولی تفاوت عمده آن‌ها که در نظر اول برای مهندسین ساختمان قابل تشخیص می‌باشد، عبارت است از:

١- چوب سوزنی‌برگان دارای وزن مخصوص کمتر است؛ در نتیجه سبک‌تر و نرم‌تر می باشد. لذا برای کارهای نجاری و قالب‌سازی آسان‌تر شکل می‌گیرد و خوش رنده‌تر می‌باشد و کار نجاری با آنها ارزان‌تر تمام می‌شود. البته کار ساخته شده با آن بی‌دوام‌تر و غیرباربرتر می‌باشد.

۲- چوب سوزنی‌برگان زودتر و بهتر از پهن‌برگان خشک می‌شود.

 ٣- مصرف چوب سوزنی‌برگان بیشتر از پهن‌برگان می‌باشد. در صنایع کاغذسازی، قالب‌سازی، در صنایع ریخته‌گری، قالب سازی برای بتن، وسایل موسیقی و غیره از چوب سوزنی‌برگان استفاده می‌شود.

۴- در صنایع ساختمان چه به طور مستقیم، مانند در و پنجره و کمد و چه به طور غیر مستقیم، مانند قالب‌بندی برای بتن و چه بصورت مبل و میز و صندلی، از چوب سوزنی‌برگان که در ایران به نام کلی نراد معروف است، استفاده می‌گردد.

5- چوب درختان پهن‌برگ، دارای نقوش و رنگ‌های زیبا هستند و نسبت به سوزنی‌برگان، بهتر لاک و الکل می‌گیرند.

* انواع چوب‌هایی که به صورت مصنوعی در ساختمان مصرف می‌شود

چوب به دو صورت در صنعت ساختمان‌سازی مصرف می‌شود: یکی به صورت مستقیم مورد استفاده قرار می‌گیرد، مانند: پنجره، کمد و کابینت آشپزخانه. در حالت دوم، به طور وابسته در صنایع دیگر ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد مانند: قالب برای ریختن بتن، تخته زیر پا برای سیمان‌کاری یا بنائی و نماچینی.

چوب‌هایی که در صنعت ساختمانسازی و به صورت مصنوعی مورد استفاده قرار می‌گیرند به شرح زیر می‌باشد:

1- روکش

بعضی از چوب‌ها دارای نقش‌ها و رنگ‌های بسیار زیبا و جالب هستند مانند: چوب های ملچ، راش، گردو و توسکا.  بشر به علت زیبا‌پسندی که در طبیعت او می‌باشد، علاقه داشت لوازم و مایحتاج خود را با این چوب‌ها بسازد تا بدین وسیله به زیبایی محل زندگی خود بیافزاید. ولی تقاضای بیش از حد برای این چوب‌ها و مقدار محدود آن در طبیعت، باعث بالا رفتن قیمت آن شد. برای رفع این مشکل بشر به فکر افتاد که چوب‌های خوش نقش و خوش رنگ را بصورت ورقه‌های نازک درآورده و این ورقه‌های نازک را روی چوب‌های ساده بچسباند و بدین ترتیب صنعت روکش‌سازی بوجود آمد. قدمت صنعت روکش مربوط به چند هزار سال پیش می‌باشد، به طوری که امروزه در موزه‌های بزرگ دنیا قطعات چوبی روکش شده که از دوران مصر باستان باقی مانده است، یافت میشود.

2- فرمیکا

برای آنکه فیبر در مقابل رطوبت مقاومت بیشتری داشته باشد و همچنین دارای نقش و نگار زیبایی باشد، یک روی آن‌ را بوسیله لعاب‌های ملامینه با رنگ‌ها و نقش‌های مختلف می‌پوشانند و به آن فرمیکا می‌گویند. از فرمیکا نیز در صنعت مبل‌سازی و سایر وسایل زندگی مانند میز و صندلی و کتابخانه استفاده می‌نمایند.

3- پارکت یا فرش چوبی

یکی دیگر از فرآورده‌های چوبی که در ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، پارکت یا فرش‌ِچوبی می‌باشد. از آن‌جا که برای ساختن پارکت از قطعات کوچک چوب استفاده می‌نمایند، این فرش از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است. چوبی که برای ساختن پارکت استفاده می‌شود باید دارای مقاومت بالایی در مقابل سایش باشد و همچنین باید دارای نقش زیبایی نیز باشد، تا به سالن و یا اتاق کار جلوه خاص بدهد. در ابتدا برای ساختن پارکت فقط از چوب گردو استفاده می‌نمودند که دارای نقش زیبایی می باشد، ولی به علت گرانی این چوب، بعداً از چوب‌های دیگر مانند راش، بلوط، ممرز و ماهاگونی نیز برای ساختن پارکت استفاده شد. برای ساختن نوعی از پارکت بعد از آن که چوب مورد نیاز را خشک کرده و رطوبت آن‌ را تنظیم نمودند، چوب را با اره به قطعات ۲ سانتیمتر در ۱۰ سانتیمتر میبرند. ضخامت پارکت در حدود ۴ تا ۵ میلیمتر می باشد. سپس پنج عدد از این چوب‌ها را کنار یکدیگر قرار می‌دهند تا مربعی به ابعاد ۱۰ سانتیمتر در ۱۰ سانتیمتر بدست آید. آنگاه ۲۵ عدد از این مربع‌ها را به روشی روی یک صفحه کاغذ یا پلاستیک میچسبانند که یک مربع ۵۰×۵۰ سانتیمتر حاصل بشود. البته خطوط چوب‌های هر مربع 10*10 مخالف جهت مربع کناری خود می‌باشد.

این مربع‌های ۵۰×۵۰ را با چسب در محلی که قبلا آماده گردیده و زیرسازی شده است، می‌چسبانند و پس از سمباده کاری روی آن را با لاک و یا رنگ‌های شیشه، مانند نیم‌ پلی‌ استر می‌پوشانند. نقش و نگار و رنگ اصلی چوب از پشت این رنگها به خوبی قابل رویت میباشد. فرشهای پارکت به علت ارزانی و دوام و منظره زیبایی که دارد برای فرش دفاتر کار و سالن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. باید توجه نمود که فرش پارکت باید بکلی از رطوبت دور باشد و اگر در طبقه همکف از آن استفاده میشود، باید حتماً زیر پارکت را با یک لایه قیر و گونی ایزوله نمود. البته اگر در زیر طبقه هم‌کف زیرزمین ساخته شود، ایزولاسیون رطوبتی لازم نیست.