انواع ترک دیوار و سقف ساختمان

مصالح بنایی و بتن در کشش بسیار ضعیف هستند در صورت تحمیل برش ناشی از نشست های نامتوازن و … به آن ها، کشش قطری حاصل از برش باعث ایجاد ترک های ریز و درشت در این مصالح خواهد شد. به طور کلی در ترک در اثر تنش کششی بیش از حد مقاومت کششی نهایی در جسم ایجاد می شود. در ادامه به بررسی انواع ترک های ساختمانی و علل پیدایش آن ها می پردازیم. جهت مشاهده ویدئو صدای ترک در ساختمان به لینک مربوطه مراجعه نمایید.

انواع ترک های ساختمانی

ترک ها با منشا سازه ای

ترک های ناشی از نشست یا تورم خاک و تکیه گاه: مورب، پلکانی و یا عمودی عمیق

ترک های ناشی از خیز تیرها (ضعف طراحی یا اجرا با کیفیت مصالح): افقی، برشی و مورب

ترک های ناشی از یخبندان : مورب

ترک های ناشی از حوادث طبیعی مانند زلزله و دریفت طبقات : ضربدری (زلزله بزرگ) افقی هم راستای تیر (زلزله خفیف)

ترک های ناشی از ضعف طراحی یا کیفیت مصالح در ستون ها : عمودی

ترک های ناشی از آسیب های حاصله از عوامل خورنده محیطی: عمودی، افقی

ترک ها با منشاء غیر سازه ای

ترک های ناشی از تاثیرات دمایی بر ملحقات ساختمان : ترک مویی در راستای منشا جز با ضریب انبساط بالاتر

ترک های ناشی از عدم اتصال مناسب اجزای ساختمان : عمودی

ترک های ناشی از لرزش، ضربه و فشار: ترک مویی

ترک های جزئی و سطحی ناشی از یخ زدگی: در سطوح، مویی و مربعی

ترک های ایجاد شده در هر ساختمان می تواند معرف ضعف در ظرفیت باربری اسکلت ساختمان و استحکام آن باشد و ممکن است در اثر عواملی مانند نشست بوده و نشان دهنده شرایط خطرناک ساختمان باشد اما در بیشتر موارد علل پیدایش ترک ها که ظاهر نامطلوبی هم دارند از نظر ایستایی ساختمان خطرناک نیستند و منشایی غیر از نشست دارند.

ترک ها به صورت کلی به دو دسته سازه ای و غیر سازه ای تقسیم می شوند.

سازه ای: ترک حاصل از تغییرات در موقعیت و وضعیت اجزای سازه ای

غیر سازه ای: ترک حاصل از فعل و انفعالات حرارتی و یا جابجایی در اجزای غیر سازه ای

انواع ترک ناشی از منشا پیدایش

1 – ترک های ناشی از نشست خاک و یا مواردی اندک تورم خاک زیر فونداسیون: به علت تراکم یا تحکم خاک زیر پی در اثر بارهای وارده، تقلیل رطوبت خاک، جابجایی حجم قابل توجهی از خاک زیر پی ( ریزش خاک به داخل چاه فاضلاب و گودبرداری یا هر علتی که باعث تغییر شکل خاک بشود ایجاد می شود، و در مواردی اندک بالا آمدگی خاک زیر پی در اثر افزایش رطوبت در خاک های خاص مانند مارن گچ دار و یا فشار ریشه درختان به سمت بالا)

2 – ترک های ناشی از خیز تیرهای بتنی یا فلزی و یا ضعف ظرفیت مقاومتی ستون ها: که در اثر خیز تیر به علت ضعف طراحی و یا عدم اعمال خیز منفی تیرها و یا بارگذاری بیش از اندازه و یا نامتقارن بر روی تیر و به دنبال آن خیز در دیوارها پدید می آید.

3 – ترک ناشی از یخبندان: به علت تکرار سیکل یخ زدگی و ذوب یخ خاک زیر فونداسیون و ایجاد تخلخل در خاک و به هم ریختن ساختار آن موجب نشست پی می شود و در برخی مواقع در اثر تورم و نشست خاک زیر کفسازی ها با پدیداری ترک در کفسازی همراه است.

4 – ترک های ناشی از انقباض و انبساط اجزای ساختمان شامل اسکلت، لوله های آب گرم و بخاری، داکت ها و …: معمولا به دلیل تغییر درجه حرارت محیط بر روی اندود دیوار یا اطراف تیرها، در محل اتصال دیوارها با ستون های فلزی، بر روی مسیر لوله های بخاری، مسیر عبور رایرزها در داکت ها، و حتی مسیر لوله های برق و تلفن و همچنین اکسید شدن میلگرد در بتن باعث انبساط بتن و ایجاد ترک می شود.

5 – ترک های ناشی از عدم وجود هشتگیر در دیوارها و یا عدم چسبندگی دو قسمت به هم: که معمولا در محل اتصال دیوار به ستون، محل پر شده پنجره یا طاقچه و یا به صورت افقی در محل اتصال سرد دو تکه از یک دیوار ایجاد می شود.

6 – ترک های ناشی از ورود ضربه و یا فشار و یا لرزش حاصل از ماشین آلات: که در ضعیف ترین خط در یک دیوار ممکن است رخ دهد و معمولا محدود به فضای یک قاب است

7 – ترک های ناشی از حوادث طبیعی از قبیل زلزله، حرکت قاب و دریفت طبقات ساختمان: ترک های ناشی از دریف طبقات حاصل از حرکات رفت و برگشتی زلزله که در محل اتصال تیر به دیوارهای غیر سازه ای شاهد آن هستیم.