پوشش نهایی که بر روی ساختار زیرین ساختمان قرار می‌گیرد و روکشی که در داخل ساختمان برابر چشم بیننده قرار می‌گیرد، نازک کاری خوانده میشود. مصالح نازک کاری آخرین مصالحی هستند که کفها، دیوارها و سقف‌ها را پوشش می‌دهد.
نازک کاری ساختمان شامل مراحلی است که پس از سفت کاری ساختمان (احداث بنا ، ستون ها و …) انجام میشود و شامل پوشش ظاهری ساختمان میشود.در کل به کلیه عملیات هایی نظیر کاشی کاری ، نقاشی دیوار ها و سقف ساختمان, برق کاری کلید و پریز ها ، نصب تاسیسات از قبیل لوله ها و شوفاژساختمان و در نهایت نصب درب و پنجره ها طبق خواسته مشتری میگویند.
تفاوت سفت کاری و نازک کاری
احداث ساختمان کلاً شامل دو قسمت سفت کاری و نازک کاری است.
- سفت کاری شامل عملیات پی کنی، ریختن بتن فونداسیون، کرسی چینی، تیر و ستون، بادبند، دیوار برشی، دیوارچینی و سقف است. عملیات سفت کاری مربوط به احداث بنای اصلی ساختمان و عملیات نازک کاری مربوط به تزئینات ساختمان می باشد.
- نازک کاری شامل تمامی عملیات اجرایی به جز سفت کاری بوده و شامل اندودکاری، عایق کاری، سنگ کاری، کاشی کاری، نقاشی، برقکاری، تاسیسات، نصب در و پنجره است.
مراحل نازک کاری ساختمان
دیوار سازی (دیوار چینی) ساختمان
شمشه (چوب چارترش) گیری دیوارها
گچ و خاک دیوارها
سفید کاری دیوارها
کشته کشی دیوارها
سنگ قرنیز دور دیوار
کف سازی نهایی
اب بندی (عایق بندی دیوارها) سرویس ها
فرش کف ساختمان ( پهن کردن ملات در کف ساختمان)
کاشی کاری دیوارهای ساختمان
عمیات سقف و انواع سقف ساختمان (گچ کاری یا سقف کاذب)
نمای ساختمان
عایق کاری ثانویه
مراحل تمیز کاری
دیوار سازی(دیوار چینی) ساختمان
دیواری که از آجر یا با سنگ آمیخته یا با مصالح دیگر با ملات سیمان یا ماسه آهک یا ملات باتارد چیده شده است. نمای دیوار (بارو) را میتوان از ابتدا با نما سازی بیرونی پیوسته ساخته و به تدریج بالا برد به طوری که هر ردیف آجر چینی قسمت جلوی کار آجر تراشیده گذارده و پشت آنرا از آجر فشاری یا سایر مصالح می‌چینند. ضخامت و مقاومت هر دیوار (بارو) ارتباط مستقیم به نوع کاربری آن دارد.
از انواع آجر های مورد استفاده می توان به بلوک‌های سوراخ‌دار سفالی اشاره کرد که به علت وزن سبک نسبت آجر فشاری و عایق حرارتی نسبتا ضعیف آن ، امروزه کاربرد فراوانی دارد.
استفاده از آجرهای سوراخ دار سفالی در دیوارهای باربر می تواند خطرناک باشد.چراکه این توع آجر ترد و شکننده است.
شمشه (چوب چارترش) گیری دیوار ها
پس از دیوار(بارو) چینی با توجه اینکه دیوارهای خالی را به صورت سفالی (آجر چینی بدون شمشه ملات) می‌چینند، دقت این گونه حصار چینی از لحاظ شاقول بودن و تراز بودن بسیار مهم است. به وسیله شمشه گیری ، دیوار را همسطح قرار می‌دهند. بدین صورت که نخست با چشم بلندترین نقطه دیوار را تعیین می‌کنند (که این کار در سطح نما انجام میشود) و سپس با گچ و ماله نقطه صافی را در آن محل ایجاد می کنند و پس از آن ، این نقطه را با شاقول به زیر منتقل کرده و سطح کوچکی را نیز با گچ و خاک زیر دیوار (بارو) ایجاد می کنند سپس در گوشه دیگر دیوار (حصار) نقطه ای را انتخاب می کنند و دوباره با گچ وخاک نقطه صاف و مسطحی را در آن ایجاد می کنند.
گچ و خاک دیوارها
در این مرحله به خاک رس الک شده نیاز هست که باید ابتدا خاک رس را الک کرده و با گچ به نسبت معین مخلوط کنید. نسبت این آمیخته در اصطلاح بنائی به قدرت گچ و یا زودگیری آن وابستگی دارد که بسته به نوع گچ هست. هر قدر گچ زودگیرتر باشد به خاک رس بیشتری احتیاج هست.
در اکثر موارد معمولاً به نسبت تقریبی 50 درصد خاک و 50 درصد گچ اکتفا می کنند.
علت مصرف خاک در گچ و خاک این است که هم ملات ارزانتر تمام میشود و هم ملات دیرگیرتری بدست می‌دهد.
سفید کاری دیوارها
بعد از اتمام مرحله گچ و خاک و خشک شدن آن اقدام به سفید کاری می‌کنند.
سفید کاری دیوار ها با استفاده از گچ سفید انجام میشود.
کشته کشی دیوارها
به دلیل زود گیر بودن گچ نمی‌توان سطح آن را صیقل (صاف) نمود. به همین دلیل پس از مرحله سفید کاری و قبل از آنکه ملات گچ خشک شود، روی آن را یک ورقه کشته به ضخامت چند دهم میلیمتر می‌کشند و با ماله خوب پرداخت (صاف) می‌کنند تا سطحی کاملاً صاف و حاضر نقاشی با رنگ به دست آید.
کشته ملات گچی است که دیگر سخت نمیشود و آن را بدین طریق تهیه می‌نمایند که نخست پودر گچ را از الک بسیار ریزی گذرانیده و آنوقت آن را همانند تعبیه ملات گچ معمولی توی آب می‌پاشند و به وسیله هم زدن ملات از سفت شدن آن جلوگیری می کنند. عمل همزدن را تا حدود ۱۵ دقیقه پیوسته ادامه می دهیم تا گچ حداکثر زیاد شدن حجم خود را بدست آورد.
این ملات کاملاً یکنواخت بوده و هرگز سخت نمیشود بلکه در اثر تبخیر سطحی آب داخل آن خشک میشود. گچ ساختمانی به رنگ سفید بوده و به دلیل سطح صاف ، روی آن را میتوان نقاشی کرد.
پس از این مرحله این امکان فراهم میشود تا عملیات گچ بری انجام شود که همان ایجاد اشکال زیبا مانند گل و نقوش برجسته روی سقف است.
سنگ قرنیز دور دیوارها
با توجه به این که گچ در مقابل رطوبت مقاوم نبو‌ده و به سرعت فاسد میشود، برای جلوگیری از رسیدن رطوبت به دیوار گچ برای اینکه شستشو کف ساختمان ، آسیبی به گچ دیوارها نرساند، دور تا دور دیوارها را به ارتفاع 10 تا 15 سانتی متر را یک سنگ پلاک کار می‌گذارند، که به آن اصطلاحاً قرنیز میگویند. از سنگی از جنس های تراورتن ، مرمر یا … کار می کنند که به آن عملیات قرنیز زدن دور دیوار گفته میشود.
کف سازی نهایی
نوسازی در آن قسمت از ساختمان اجرا میشود که سطح مفید سالن‌ها و اتاق‌ها و سرویس‌ها و انبارها و غیره را تشکیل می‌دهد. با توجه به محل، استفاده از کف سازی انواع مختلفی دارد مخصوصاً برای کف سازی واحدهای مسکونی، انواع مصالح لوکس و تزئینی از قبیل انواع موزاییک یا سنگ و کاشی‌های لعابی و‌انواع پارکت و یا کفپوش‌های دیگر موجود است.
کف سازی به نصب سازه های مختلف از قبیل سرامیک و موزائیک و … روی کف سالن ها و سایر بخش های ساختمان می گویند.
آب بندی (عایق بندی اولیه) سرویس ها
این مرحله به منزله عایق بندی قسمت های مختلف کف سالن ها و … در قسمت هایی نظیر کف شور انجام میشود.
فرش کف ساختمان (پهن کردن ملات در کف ساختمان)
برای عمل فرش کف ابتدا در گوشه‌های هر قسمت یک قطعه سنگ ساییه شده یا موزاییک یک اندازه به طوری که تراز روی چهار نقطه باشد قرار می‌دهند. سپس ریسمانی نازک و محکم به اضلاع بسته و خط گونیا ۹۰ درجه را به گوشه‌های انتقال می‌دهند. بعد ملات را کف آن پهن می‌کنند و کف را فرش می‌نمایند. البته ریسمان‌ها را به ترتیب جابه‌جا می‌کنند.
چنانچه کف دارای شیب باشد یعنی اگر در کف سرویس کف شور کار گذاشته باشد محل سرویس را باید با کفپوش‌هائی که ابعاد آن کوچکتر باشد فرش نمائیم. این ابعاد بستگی به بزرگی و کوچکی سرویس دارد زیرا با قطعات بزرگ نمی‌توان شیب‌های لازم را در مکان‌های کوچک اجراء نمود. ولی چنانچه کف سرویس دارای شیب نباشد میتوان برای فرش آن از هر اندازه کف پوش استفاده نمود مانند سرامیک، موزائیک، سنگ، کاشی‌های مخصوص کف،.
و به اصطلاح دیگر به پهن کردن ملات با ضخامت معیّن در کف سالن ها گفته میشود.بدین منظور در چهار نقطه سالن یا اتاق چند نقطه مرجع قرار داده و با ریسمان یا نخ بنایی به هم متصل می کنند.سپس ملات را پهن می کنند.
نحوه اجرای خط گونیا
ابتدا از گوشه‌ها دو ریسمان عمود بر هم بسته و ۶۰ سانتیمتر به یک طرف نشان گذارده ضلع هم‌جوار ۸۰ سانیتمتر علامت گذاری کرده و در این حالت خط ارتباط بین این دو باید ۱۰۰ سانتیمتر کامل باشد که در مغایرت ریسمان را جابجا کرده تا نقطه ۱۰۰ سانتیمتری تکمیل شود که در این صورت زاویه ۹۰ درجه درست است.
کاشی کاری دیوارهای ساختمان
برای نصب کاشی روی دیوار ها ابتدا زیر کاشی را در کف به وسیله گچ یا ماسه تراز می‌نمایند و بعد کاشی را به حال تراز و شاقول نصب نموده و موقتاً با قطعه‌ای از گل رس تازه تعادل آن را حفظ می‌نمایند بعد دوغ آب پر از سیمانی با ماسه نرم ساخته و آهسته آهسته پشت آن را در دو یا سه مرحله پر می‌نمایند.
پس از خشک شدن کامل کاشی ها به دیوار، آنها را (با سیمان سفید) بندکشی می کنند.
عملیات سقف و انواع سقف ساختمان (گچ کاری یا سقف کاذب)
در این مرحله بسته به نیاز و کاربری ساختمان از انواع عملیات سقف ساختمان نظیر گچ بری، سقف کاذب یا … استفاده میشود.
نمای ساختمان
نمای ساختمان ظاهر بیرونی ساختمان است و از اهمیت خاصی برخوردار است.
نما های متفاوتی وجود دارد از جمله آجرنما، سرامیک و ….
- نمای ساختمان باید با سطح زیر اتصال کافی داشته باشد تا هنگام بروز زلزله خطر جدا شدن و فرو ریختن آن وجود نداشته باشد.
- نما باید قابلیت تحمل شرایط اقلیمی خاص هر منطقه را داشته باشد. مثلا در مقابل بارندگی مقاومت خوبی داشته باشدیا در مقابل آفتاب شدید حالت خود را از دست ندهد.
- از به کار بردن قطعات سنگین در نما پرهیز شود.
عایق کاری ثانویه
عایق کاری ثانویه شامل قیر گونی کردن قسمت هایی نظیر دیوارهای بیرونی یا پشت بام ساختمان میباشد.
هنگام اجرای عایقکاری با قیر و گونی قیر اندود انجام میشود باید موارد زیر را رعایت شود.
- عایقکاری به هنگام بارندگی مجاز نیست.
- عایقکاری بر روی سطوح مرطوب مجاز نیست.
- عایقکاری جامد را تا هنگامی که گرم و روانند باید مصرف کرد.
- دمای قیر های مورد مصرف نباید بیش از ۱۷۷+ درجه سلسیوس باشد.
- راه رفتن روی سطوح عایقکاری شده باید با احتیاط و با استفاده از کفش‌های بدون میخ انجام شود.
- مصرف میخ برای محکم کردن لایه‌های عایقکاری مجاز نیست.
- لایه‌های عایق باید از هر طرف ۱۰ سانتیمتر همپوشانی داشته و به قیر مناسب کاملاً به هم چسبانده شوند در همپوشانی لایه‌ها باید لایه‌های رویی در سمتی قرار گیرند که مطابق شیب بندی انجام شده آب از روی آنها به سمت لایه ریزی سرازیر شود.
- هنگامی که عایقکاری در بیش از یک لایه انجام میشود، لایه‌های متوالی عایق باید عمود بر هم قرار گیرند.
- سطوح عایقکاری شده باید پس از تکمیل لایه محافظی پوشانده شوند.
- عایقکاری با عایق‌های رطوبتی آماده، مطابق روش‌های توصیه شده توسط سازندگان انجام شود.
- ایجاد زیر سازی مناسب برای انجام عایقکاری ضروری است.
